ვიტამინების როლი ადამიანის ჯანმრთელობისათვის. რომელი ვიტიამინის ნაკლებობა რა დაავადებებს იწვევს!
ვიტამინები წარმართავს ნივთიერებათა ცვლას და ორგანიზმის ცხოველმყოფელობის პროცესს. ვიტამინებს ლათინური ასოებით აღნიშნავენ: A, B, C, D და ასე შემდეგ.
ვიტამინები იყოფა ორ ჯგუფად:
პირველში შედის C, P, B, მეორეში - A, D, E, K ჯგუფის ვიტამინები. ცნობილია დაახლოებით 30 - მდე ბუნებრივი ვიტამინი.
A ვიტამინი ზრდის პროცესებში მონაწილეობას. მისი ნაკლებობა იწვევს მხედველობის დაქვეითებას, ღვიძლისა და თირკმელების დაავადებას.
D ვიტამინი ანტირაქიტულია, ამ ვიტამინის ნაკლებობა იწვევს ძვლის სირბილეს. ეს ვიტამინი ადამიანს ყველა ასაკში ესაჭიროება და სადღეღამისო დოზა 0.02 მგ - ია.
K ვიტამინი ხელს უწყობს სისხლის შედედებას, მისი სადღეღამისო ნორმა 1 - 2 მგ - ია.
E ვიტამინის ნაკლებობა ადამიანის უნაყოფობას იწვევს, მისი სადღეღამისო ნორმა 1 - 2 მგ - ია.
B ვიტამინის ნაკლებობა იწვევს ნერვული სისტემის, ნერვკუნთოვანი აპარატის და საჭმლის მომნელებელი ორგანოების ფუნქციის მოშლას. მისი სადღეღამისო ნორმა 2 - 3 მგ - ია.
B2 ვიტამინი ხელს უწყობს ზრდას. მისი ნაკლებობა იწვევს ნახშირწყლების ცვლის მოშლას და სხვა. მისი სადღეღამისო ნორმა 2 - 3 მგ - ია.
B4 ვიტამინი არეგულირებს ცხიმოვან ცვლას, ორგანოებს იცავს სიმსუქნისაგან. სადღეღამისო ნორმაა 1.5 - 3 გრამი.
B6 ვიტამინი არეგულირებს ნერვულ სისტემას, სადღეღამისო ნორმა 2 გრამია.
B8 ვიტამინი სკლეროზის საწინააღმდეგო საშუალებაა, დღე - ღამის ნორმა 1 გრამია.
B9 ვიტამინის ნაკლებობა იწვევს ანემიას - სისხლნაკლებობას. ეს ვიტამინი არამდგრადია და თბური დამუშავებისას იკარგება.
P ვიტამინის ნაკლებობა სისხლძარღვების მილების კედლების გამტარებლობის უნარის გაძლიერებას.
C ვიტამინი მონაწილეობს ორგანიზმის ნივთიერებათა ცვლაში, ორგანიზმის გამძლეობას სხვადასხვა ინფექციის მიმართ. C ვიტამინის ნაკლებობა იწვევს სურავანდს. მისი სადღეღამისო ნორმა 50 მილიგრამია. მძიმე ფიზიკური შრომის დროს კი 80 - 100 მილიგრამამდე იზრდება.
აღნიშნულ ვიტამინებს შეიცავს ბოსტნეული კულტურები, საკვები პროდუქტები და სამკურნალო მცენარეები.
გთავაზობთ იმ სამკურნალო მცენარეების ჩამონათვალს, რომელნიც 2 - ზე მეტ ვიტამინს შეიცავენ:
ასკილი - A, B, K;
ბაბუაწვერა - C, A, B;
დანდური - C, E, PP, K;
ყურძენი - B, B2, B6, B12, C, P, PP, A;
ვარდკაჭაჭა - C, B, E;
თხილი ( ნაყოფი ) - B, B2, C, E;
იონჯა - C, B, E, B1, B2, A, P, D, D3, K;
კაკალი ( ნაყოფი ) - C, B1, B2, PP;
კამა - C, B, B2;
მაჟალო - C, B, D, A;
მარწყვი - B1, B2, B6;
ჟოლო - C, B2, B6;
სალათა - B1, B2, E, PP, K, C, P, A;
სვია - B1, B2, C;
სტაფილო - C, K, PP, A, B1, B2, B6;
ფურისულა შეიცავს დიდი რაოდენობით C ვიტამინს ( 700 მგ ) მაშინ, როცა სხვა მცენარეებში 300 მგ - ს არ აღემატება.
ქაცვი - B1, B2, B6, E, C, P;
წითელი სამყურა - C, B, K, E;
ჭინჭარი- K, B, C.
ვიტამინები იყოფა ორ ჯგუფად:
- წყალში ხსნადი ვიტამინები;
- ცხიმში ხსნადი ვიტამინები.
პირველში შედის C, P, B, მეორეში - A, D, E, K ჯგუფის ვიტამინები. ცნობილია დაახლოებით 30 - მდე ბუნებრივი ვიტამინი.
A ვიტამინი ზრდის პროცესებში მონაწილეობას. მისი ნაკლებობა იწვევს მხედველობის დაქვეითებას, ღვიძლისა და თირკმელების დაავადებას.
D ვიტამინი ანტირაქიტულია, ამ ვიტამინის ნაკლებობა იწვევს ძვლის სირბილეს. ეს ვიტამინი ადამიანს ყველა ასაკში ესაჭიროება და სადღეღამისო დოზა 0.02 მგ - ია.
K ვიტამინი ხელს უწყობს სისხლის შედედებას, მისი სადღეღამისო ნორმა 1 - 2 მგ - ია.
E ვიტამინის ნაკლებობა ადამიანის უნაყოფობას იწვევს, მისი სადღეღამისო ნორმა 1 - 2 მგ - ია.
B ვიტამინის ნაკლებობა იწვევს ნერვული სისტემის, ნერვკუნთოვანი აპარატის და საჭმლის მომნელებელი ორგანოების ფუნქციის მოშლას. მისი სადღეღამისო ნორმა 2 - 3 მგ - ია.
B2 ვიტამინი ხელს უწყობს ზრდას. მისი ნაკლებობა იწვევს ნახშირწყლების ცვლის მოშლას და სხვა. მისი სადღეღამისო ნორმა 2 - 3 მგ - ია.
B4 ვიტამინი არეგულირებს ცხიმოვან ცვლას, ორგანოებს იცავს სიმსუქნისაგან. სადღეღამისო ნორმაა 1.5 - 3 გრამი.
B6 ვიტამინი არეგულირებს ნერვულ სისტემას, სადღეღამისო ნორმა 2 გრამია.
B8 ვიტამინი სკლეროზის საწინააღმდეგო საშუალებაა, დღე - ღამის ნორმა 1 გრამია.
B9 ვიტამინის ნაკლებობა იწვევს ანემიას - სისხლნაკლებობას. ეს ვიტამინი არამდგრადია და თბური დამუშავებისას იკარგება.
P ვიტამინის ნაკლებობა სისხლძარღვების მილების კედლების გამტარებლობის უნარის გაძლიერებას.
C ვიტამინი მონაწილეობს ორგანიზმის ნივთიერებათა ცვლაში, ორგანიზმის გამძლეობას სხვადასხვა ინფექციის მიმართ. C ვიტამინის ნაკლებობა იწვევს სურავანდს. მისი სადღეღამისო ნორმა 50 მილიგრამია. მძიმე ფიზიკური შრომის დროს კი 80 - 100 მილიგრამამდე იზრდება.
აღნიშნულ ვიტამინებს შეიცავს ბოსტნეული კულტურები, საკვები პროდუქტები და სამკურნალო მცენარეები.
გთავაზობთ იმ სამკურნალო მცენარეების ჩამონათვალს, რომელნიც 2 - ზე მეტ ვიტამინს შეიცავენ:
ასკილი - A, B, K;
ბაბუაწვერა - C, A, B;
დანდური - C, E, PP, K;
ყურძენი - B, B2, B6, B12, C, P, PP, A;
ვარდკაჭაჭა - C, B, E;
თხილი ( ნაყოფი ) - B, B2, C, E;
იონჯა - C, B, E, B1, B2, A, P, D, D3, K;
კაკალი ( ნაყოფი ) - C, B1, B2, PP;
კამა - C, B, B2;
მაჟალო - C, B, D, A;
მარწყვი - B1, B2, B6;
ჟოლო - C, B2, B6;
სალათა - B1, B2, E, PP, K, C, P, A;
სვია - B1, B2, C;
სტაფილო - C, K, PP, A, B1, B2, B6;
ფურისულა შეიცავს დიდი რაოდენობით C ვიტამინს ( 700 მგ ) მაშინ, როცა სხვა მცენარეებში 300 მგ - ს არ აღემატება.
ქაცვი - B1, B2, B6, E, C, P;
წითელი სამყურა - C, B, K, E;
ჭინჭარი- K, B, C.