მაღალი სიცხის დამწევი სწრაფადმოქმედი ბუნებრივი საშუალება.

კვრინჩხი დაბალი ტანის (1 -3 მ ) ეკლიანი ბუჩქია, ყვავილობს შეფუთვამდე მარტ -აპრილში, ნაყოფი დამწიფებას იწყებს აგვისტოდან და ზამთარშიც ხშირად ასხია, კურკა მრგვალია, მწკლარტე ნაყოფი მოყინვის შემდეგ ტკბება. გავრცელებულია მთელ საქართველოში, იზრდება მინდვრად, საურმეებზე, ქმნის ერთიან კორომებს.
ქიზიყში მურაკს ეძახიან, მესხეთში - ღოღნაშოს, ჟღმარტლს, ზემო რაჭაში - ღორტყემალას.

ტრადიციულ მედიცინაში გამოიყენება ყვავილი, ფოთოლი, ნაყოფი, ქერქი. მათი შეგროვება შემდეგი სქემით ხდება.

• ყვავილის - აღმავალი მთვარის ფაზაში;
  
• ფოთლის - აღმავალი მთვარის ფაზაში;
  
• ნაყოფი - სავსე მთვარის ფაზაში (ივნისში );
  
• ქერქის - დაღმავალი მთვარის ფაზაში (აპრილში).
  

ნაყოფი შეიცავს: შაქრებს (გლუკოზასა და საქაროზას ), მჟავებს (უფრო მეტად ვაშლის მჟავას ), პექტინებს, მთრიმლავ ნივთიერებებს და ვიტამინ C - ს.

ხალხური მედიცინა ყვავილებს იყენებს, როგორც საფაღარათო საშუალებას, აგრეთვე, საშარდე ბუშტის მოქმედების ამგზნებად; ნაყოფს - შემკვრელ საშუალებად; ფესვებსა და ქერქს - ოფლმდენად. ნახარშს სვამენ ყლუპ - ყლუპად, მაღალი სიცხის დროს, ქერქს - სიცხის დამწევ საშუალებად.

ყვავილის ნახარშს ამზადებენ ასე:
50 გრ გამშრალ ყვავილს ასხამენ 1 ლ ოთახის ტემპერატურის ანადუღარ წყალს და და სვამენ როგორც ჩაის კუჭშეკრულობის,მ თირკმელების და საშარდე ბუშტის, აგრეთვე, ღვიძლის ტკივილის დროს.

ფესვებისა და ქერქის ნახარშს ასე ამზადებენ:
10 გრ ნედლეულს ასხამენ 500 გრ ანადუღარ წყალს, ადუღებენ 15 წუთს ძალიან დაბალ ცეცხლზე, აცივებენ, წურავენ 2 -3 ფენა მარლაში, ანადუღარი წყლით მიიყვანენ საწყის დონემდე.

მიღება: 1/3 ჭიქა სამჯერ დღეში ჭამის შემდეგ.
ყვავილს ცივ წყალზეც აყენებენ. 2 ჩაის კოვზ ყვავილს ასხამენ 1 ჭიქა ცივ წყალს და დგამენ გრილ ადგილას 8 საათით.
მიღება: 1 დღის განმავლობაში, ყლუპ - ყლუპად, როგორც შარდმდენი, შეკრულობისა და კუჭის ჩხვლეტითი ხასიათის ტკივილის საწინააღმდეგოდ.

უკუჩვენება: არ არის ცნობილი.