ფრთხილად! პირის ღრუს სიმსივნის ადრეული სიმპტომები და გამომწვევი მიზეზები
კიბო ზოგადად ისეთი სახის დაავადებაა, რომელიც ორგანნიზმის ნებისმიერ ადგილას შეიძლება გაჩნდეს. პირის ღრუს კიბო ხშირი არ არის ამიტომაც მასზე ბევრს არ საუბრობენ. თუმცა ხშირად ის ბოლო სტადიაზე იჩენს, ხოლმე თავს პირის ღრუში და არა სასურველი შედეგებიც მოჰყვება.
პირის ღრუს კიბო ვითარდება ეპითელური ჯგუფის ავთვისებიანი უჯრედების გამრავლებისას. ამ დროს დაავადება ედება ტუჩებს, ღრძილებს, ენას, გადადის ლოყებზე,ტონზილებზე ანუ ნუშისებურ ჯირკვლებზე. ძირითადად კი ტუჩებზე იჩენს თავს, შემდეგ გადადის ენაზე და მიიწევს უფრო ღრმად. სიმპტომები კი ცვალებადია და ხშირად წყლულად მიიჩნევენ ხოლმე. ბოლო სტადიისაკენ კიბოს ეს სახეობა ლიმფურ ჯირკვლებზე გადადის - კისერზე და ყბის ქვედა ზონებში.
მკურნალობა კიბოს მდებარეობასა და მი გავითარების სისწრაფეზეა დამოკიდებული, ასევე ასაკზე და პაციენტის ჯანმრთელობაზე. ხშირ სემთხვევაში მას ოპერაციით ან დასხივებით, ან ორივე მეთოდის ერთდროულად გამოყენების მეთოდით ებრძვიან. კარგი შედეგი მკურნალობას დაავადების საწყის ეტაპზე აღმოჩენისას აქვს ხოლმე.
ტუჩებზე გაჩენილი კიბოს მკურნალობა კი ყველაზე მარტივი მოსარჩენია, რადგანაც ყველაზე ადვილად შესამცნევია. ხშირად ენის კიბო ადვილი სამკურნალო არ არის და არც თუ ისე კარგი შედეგებით მთავრდება, განსაკუთრებით მაშინ როდესაც ჩათრეულია ენის შიდა ნაწილი. მისი შემჩნევაც კი ერთი დათვალიერებით შესამჩნევი არ არის.
პირის ღრუს კიბოს გაჩენის რისკი, სხვა ორგანოებთან შედარებით 4 პროცენტია. რისკი მატულობს ასაკის მატებასთან ერთად. ძირითადად ის 45 წელს გადაცილებულ მამაკაცებში ვლინდება ხოლმე. ქალბატონებს ამ სახეობის დაავადების გაჩენა ნაკლებად ემუქრებათ.
სიმპტომები
ლორწოვანი გარსის დაზიანება ან პატარა სიმკვრივის, წყლულის გაჩენა პირის ღრუში, რომელიც არ შუშდება და პროგრესურებას განიცდის. ადრეულ სტადიაზე ეს უმტკივნეულოდ მიმდინარეობს. მწარე, მჟავე, ცხელი საკვები კი გამაღიზიანებლად და მტკივნეულად მოქმებეს. წყლულის არსებობის შემთხვევაში, ის ძალიან სწრაფად იზრდება და კონუსისებური ხდება.
თეთრი ან წითელი ლაქები ენაზე (ლეიკოპლაკია, ერიტროპლაკია); ისინი დაუყონებლივ უნდა გამოიკვლიონ და ჩაიტაროს პაციენტმა ბიოფსია, რადგანაც ისინი კიბოს საწყისი ფორმა შეიძლება იყოს.
გამომწვევი მიზეზები:
პირის ღრუს კიბოს გამომწვევი მიზეზები არ არსებობს. თუმცა არსებობს რისკ ფაქტორები:
დიაგნოსტიკა:
მკურნალობა:
კარგ შდეგს დაავადების მკურნალობა საწყის სტადიაში მოჰყვება.
რეკომენდირებულია ოპერაცია, კიბოს ამოსაკვეთად და მის გარშემო დაზიანებული ქსოვილების მოსაცილებლად, კისერზე ლიმმფური ქსოვილების მოშორებაც.
როდესაც კიბოს გავრცელებაზე ჩნდება ეჭვი, დასხივებას მიმართავენ. ეს პროცესი ტარდება რპგპრც გარედან ისე შიგნიდან (რენტგენის სხივები შეყყავთ სივსივნურ წარმონაქმნში).
მეტყველებისა და სხვა პროფესიული თერაპიების კურსი, შეიძლება იქნეა გამოყენებული მკურნალობის პროცესში.
არსებობს უამრავი მეთოდი პლასტიკური ქირურგიისა, რომლის საშუალებითაც სახისა და ქალის ძვლების აღდგენა
პროფილაქტიკა.
პროფილაქტიკა:
პირის ღრუს კიბო ვითარდება ეპითელური ჯგუფის ავთვისებიანი უჯრედების გამრავლებისას. ამ დროს დაავადება ედება ტუჩებს, ღრძილებს, ენას, გადადის ლოყებზე,ტონზილებზე ანუ ნუშისებურ ჯირკვლებზე. ძირითადად კი ტუჩებზე იჩენს თავს, შემდეგ გადადის ენაზე და მიიწევს უფრო ღრმად. სიმპტომები კი ცვალებადია და ხშირად წყლულად მიიჩნევენ ხოლმე. ბოლო სტადიისაკენ კიბოს ეს სახეობა ლიმფურ ჯირკვლებზე გადადის - კისერზე და ყბის ქვედა ზონებში.
მკურნალობა კიბოს მდებარეობასა და მი გავითარების სისწრაფეზეა დამოკიდებული, ასევე ასაკზე და პაციენტის ჯანმრთელობაზე. ხშირ სემთხვევაში მას ოპერაციით ან დასხივებით, ან ორივე მეთოდის ერთდროულად გამოყენების მეთოდით ებრძვიან. კარგი შედეგი მკურნალობას დაავადების საწყის ეტაპზე აღმოჩენისას აქვს ხოლმე.
ტუჩებზე გაჩენილი კიბოს მკურნალობა კი ყველაზე მარტივი მოსარჩენია, რადგანაც ყველაზე ადვილად შესამცნევია. ხშირად ენის კიბო ადვილი სამკურნალო არ არის და არც თუ ისე კარგი შედეგებით მთავრდება, განსაკუთრებით მაშინ როდესაც ჩათრეულია ენის შიდა ნაწილი. მისი შემჩნევაც კი ერთი დათვალიერებით შესამჩნევი არ არის.
პირის ღრუს კიბოს გაჩენის რისკი, სხვა ორგანოებთან შედარებით 4 პროცენტია. რისკი მატულობს ასაკის მატებასთან ერთად. ძირითადად ის 45 წელს გადაცილებულ მამაკაცებში ვლინდება ხოლმე. ქალბატონებს ამ სახეობის დაავადების გაჩენა ნაკლებად ემუქრებათ.
სიმპტომები
ლორწოვანი გარსის დაზიანება ან პატარა სიმკვრივის, წყლულის გაჩენა პირის ღრუში, რომელიც არ შუშდება და პროგრესურებას განიცდის. ადრეულ სტადიაზე ეს უმტკივნეულოდ მიმდინარეობს. მწარე, მჟავე, ცხელი საკვები კი გამაღიზიანებლად და მტკივნეულად მოქმებეს. წყლულის არსებობის შემთხვევაში, ის ძალიან სწრაფად იზრდება და კონუსისებური ხდება.
- უფრო გვიან ეტაპებზე უჭირთ ყლაპვა და საუბარი.
- პირის ღრუში უსიამოვნო სუნი.
- ცუდი გემოს შეგრძნება.
- ტუჩზე წანაზარდების ზრდა, რომელიც ფუფხით იფარება, ახასიათებს სისხლდენა მისი აქერცლვისას.
- უფრო გვიან სტადიაში, ავადმყოფს ეწყება ყელში ანთება და წვის შეგრძნება ჭამის ან სითხის მიღებისას.
თეთრი ან წითელი ლაქები ენაზე (ლეიკოპლაკია, ერიტროპლაკია); ისინი დაუყონებლივ უნდა გამოიკვლიონ და ჩაიტაროს პაციენტმა ბიოფსია, რადგანაც ისინი კიბოს საწყისი ფორმა შეიძლება იყოს.
გამომწვევი მიზეზები:
პირის ღრუს კიბოს გამომწვევი მიზეზები არ არსებობს. თუმცა არსებობს რისკ ფაქტორები:
- თამბაქოს მოხმარება (მოწევა, ღეჭვა) - ერთ-ერთ გამომწვევ მიზეზადაა მიჩნეული.
- ალკოჰოლის ხშირი მოხმარება.
- ცუდი ჯვება (არასაკმარისი ცილების მიღება, ვიტამინი А და რამდენიმე В ჯგუფის ვიტამინების დეფიციტი).
- მზეზე წლების მანძილზე ყოფნა (ტუჩების კიბოს იწვევს)
- პაპილომა ვირუსით დაავადებულ პაციენტები დგებიან რისკ ფაქტორის წინაშე.
დიაგნოსტიკა:
- აუცილებელია დაავადებების ისტორია, კისრისა და პირის ღრუს კვლევა.
- ნაცხის მიკროსკოპული კვლევა, ბიოფსია, რომ დადგინდეს არსობობს მასში კიბოს უჯრედები თუ არა.
- თავის ან მკერდის რენტგენი, სადმე ხომ არ არის მეტასტაზი წასული.
მკურნალობა:
კარგ შდეგს დაავადების მკურნალობა საწყის სტადიაში მოჰყვება.
რეკომენდირებულია ოპერაცია, კიბოს ამოსაკვეთად და მის გარშემო დაზიანებული ქსოვილების მოსაცილებლად, კისერზე ლიმმფური ქსოვილების მოშორებაც.
როდესაც კიბოს გავრცელებაზე ჩნდება ეჭვი, დასხივებას მიმართავენ. ეს პროცესი ტარდება რპგპრც გარედან ისე შიგნიდან (რენტგენის სხივები შეყყავთ სივსივნურ წარმონაქმნში).
მეტყველებისა და სხვა პროფესიული თერაპიების კურსი, შეიძლება იქნეა გამოყენებული მკურნალობის პროცესში.
არსებობს უამრავი მეთოდი პლასტიკური ქირურგიისა, რომლის საშუალებითაც სახისა და ქალის ძვლების აღდგენა
პროფილაქტიკა.
პროფილაქტიკა:
- მოერიდეთ თამმბაქოს გამოყენებას.
- აღარ მოიხმაროთ ალკოჰოლი.
- კბილების რეგულარული შემოწმება, პირის ღრუს შემოწმება კი თავადაც შეგიძლიათ.
- მიაკითხეთ ტერაპევტს ან კბილის ექმის, როდესაც დაზიანებული ქსოვილი ერთი თვე არ მოშუშდება პირის ღრუში.