10 საშინელი ამულეტი, რომელთა სასწაულქმედებაში ჩვენს წინაპრებს ეჭვი არ ეპარებოდათ
1. კუმან ტონგი
2012 წელს ბრიტანელი ქალბატონი დააკავეს აეროპორტში მას შემდეგ, რაც მას აღმოუჩინეს ადამიანების ებრიონები, რომლებიც მან ტაილანდში შეიძინა და იმედოვნებდა, რომ საკუთარ ქალაქში მათ გაცილებით მაღალ ფასად გაყიდდა. საიდან აღმოჩნდა ტაილანდში მსგავი უჩვეულო ''სუვენირები''? ყველაფერი ძალიან მარტივია... ამ ქვეყანაში ადამიანებს სჯერათ, რომ კუმან ტონგის თოჯინებს (ოქროს ბავშვები) მოაქვთ სიმდიდრე და იღბალი საკუთარი მფლობელებისთვის, რომლებიც იქმნება შავი მაგიის წყალობით. დღეს კაცობრიობას მოეპოვება უძველესი ხელნაწერები, რომლებშიც დეტალურადაა ახსნილი, თუ როგორ მზადდება ეს თოჯინები: შესაბამისი გამოცდილების მქონე ადამიანები დედის მუცლიდან ჭრიდდნენ ემბრიონებს, რომელთაც სასაფლაოზე უტარებდნენ შესაბამის რიტუალს, შემდეგ ატარებდნენ მათ ცეცხლზე, რათა გამომშრალიყვნენ ბოლომდე და საბოლოოდ ავლებდნენ ოქროში...
2. დოგუ
სამწუხაროდ დოგუს ზუსტი დანიშნულების შესახებ ცნობები არ არსებობს, თუმცა ექსპერტების ვარაუდით ამ ფიგურებს რიტუალური დანიშნულება ეკისრათ საკუტარი მფლობელებისთვის. მათ საკმაოდ ხშირად პოულობენ დღესაც იაპონურ საფლავებში. სულ აღმოჩენილია 18 000 დოგუს ქანდაკება, რომლებიც წარმოადგენს ადამიანების, ან ცხოველების გამოსახულებას აბსტრაქტულ ფორმაში. ერთ-ერთი ასეთი უძველესი ქანდაკება 12 000 წელიწადს ითვლის. მათი ზომა ერთმანეთისგან საკმაოდ განსხვავდება და მერყეობს 20 სანტიმეტრიდან 1 მეტრამდე.
3. ჯადოქრების კიბე
მსგავსი უჩვეულო დასახელება აქვს ჯადოქრობის ინსტრუმენტს, რომელსაც სავარაუდოდ ძალიან ბევრი დანიშნულება ეკისრა. ძირითად შემთვევაში მათ ძლიერი თილისმების ფუნქცია ეკისრათ და შელოცვების დროს იყენებდნენ.
ფაქტიურად ჯადოქრების კიბე - უბრალო თოკია კვანძებით და თითოეული კვანძი სხვადასხვა შელოცვას შეესაბამება. პირველი მსგავსი მოწყობილობა აღმოჩენილია მე-19 საუკუნის მიწურულს, თუმცა ექსპერტები ვარაუდობენ, რომ ჯადოქრის კიბე გაცილებით ადრე სარგებლობდა დიდი პოპულარობით.
4. კონგოს ჯვარცმა
როდესაც აფრიკაში გამოჩნდა ქრისტიანობა, ადგილოვრივმა ჯადოქრებმა ამ სარწმუნოებიდან ''ისესხეს'' ჯვარცმის რიტუალი საკუთარი მიზნების განსახორციელებლად. კონგოს ჯვარცმა არსებითად ძალზედ განსხვავდებოდა ქრისტიანული ჯვარცმისგან - ფიგურებს ჯვარზე თვალები ჰქონდათ გადმოკარკლული, ხოლო ფეხები მიტყუპებული ერთმანეთზე (ითვლება, რომ მსგავსი პოზა ზრდის სულიერ ძალას), გარდა ამსა ჯვარზე გამოსახული ორი სხვა ადამიანის ფიგურა, რომლებიც თითქოს ლოცულობენ. ქრისტიანული ჯვარი კონგოსთვის იქცა თავდაცვის თილისმად და ფეტიშად. ითვლება, რომ მას შეუძლია ნებისმიერ სიტუაციაში ადამიანის დახმარება. კონგოში, სადაც ადგილობრივმა მოსახლეობამ ნებაყოფლობით მიიღო ქრისტიანობა, ფაქტიურად ახალი რელიგია დაიბადა, რადგან ტრადიციულ, ნამდვილ ქრისტიანობას ადგილობრივებმა დაუმატეს თავისი წეს-ჩვეულებები, რიტუალები და ა.შ.
5. სინგიტი
მამაკაცების მსგავს ქანდაკებებს საუკუნეების მანძილზე ანთავსებდნენ კონგოს ტაძრებში. ითვლებოდა, რომ ისინი ამაგრებდნენ კავშირს წარსულსა და აწმყოს შორის. ასევე სინგიტის ქანდაკება აუცილებლად უნდა ყოფილიყო თითოეულ ოჯახში, რადგან ასე ადამიანები საკუთარი წინაპრებისადმი პატივისცემას გამოხატავდნენ. ითვლებოდა, რომ ეს ქანდაკება წინაპრების სულებს ეხმარებოდა, რომ მათ ჰქონოდათ გავლენა საკუთარი შთამომავლების ცხოვრებაზე. სინგიტებს ქანდაკებას უამრავი მახასიათებელი ვიზუალური მხარე აქვს: მათი თვალები ნახევრად დახუჭულია და ამ თილისმების სახის გამომეტყველებაში აუცილებლად სიმშვიდე უნდა იგრძნობოდეს. ამ ქანდაკებების გამოწეული შუბლი სიმბოლიზირებს ცოდნას, რომელიც დააგროვეს წინაპრებმა.
6. გოპის დაფები
გოპის დაფები - ახალი გვინეის მახასიათებელი განსაკუთრებულობა. მსგავს დაფებზე, რომლებიც მზადდებოდა ძველი კანოესგან, ამოკვეთილი იყო ადამიანების სახეები და მრგვალი ჭიპები. ითვლება, რომ ასეთ დაფებში ცხოვრობენ სულები-მცველები, რომლებიც აქ ჭიპის გამოსახულების ამოკვეთის პროცესში სახლდებიან. წმინდა დაფები ასევე სიმბოლიზირებს კავშირს წარსულსა და აწმყოს შორის და მათში შესაძლოა ჩასახლდნენ ბუნების, ან წინაპრების სულები. გოპის დაფები გამოიყენება მხოლოდ სპეციალური ცერემონიების დროს, ხოლო ძირითად შემთხვევაში ისინი დამალულია. დიდ დაფებს გამოიყენებდნენ შენობების ამულეტად, ხოლო პატარა დაფებს - ბავშვების დასაცავად, რომელთაც მამაკაცად ქცევის რიტუალი ჯერაც არ გაუვლიათ...
7. ბილიკენი
ზოგიერთ თოჯინასა და ფეტიშს საუკუნეები ნამდვილად არ სჭირდება იმისათვის, რომ იქცეს პოპულარულად. სინამდვილეში ამერიკული ფიგურის შესახებ, რომელსაც მოაქვს იღბალი და ''გვიჩვენებს სხვადასხვა ნივთის ჭეშმარიტ დანიშნულებას'', ძალიან ცოტა რამაა ცნობილი. 1908 წელს ხატვის მასწავლებელმა და ილუსტრატორმა, ფლორენს პრეტცმა დააპატენდა პატარა, მახინჯი ადამიანის დიზაინი, რომელსაც მან ბილიკენი უწოდა. ასევე ცნობილია, რომ 1910 წელს სულ რაღაც 6 თვის მანძილზე ამ ადამიანმა ''დაიპყრო'' მთელი ამერიკა. მისი გამოსახულება გამოჩნდა თითქმის ყველგან, შეიქმნა ბილიკენის ფორმის ახალი თოჯინები, კანფეტები, კონსერვები, სასმელები მისი გამოსახულებით და ა.შ. გავიდა უკვე 100 წელზე მეტი და ადამიანებს ჯერ კიდევ სჯერათ, რომ ამ ქანდაკებას მოაქვს იღბალი მათთვის.
8. მოსის თოჯინები
ქალბატონებსა და გოგონებს, რომლებიც ცხოვრობენ მოსიში, აფრიკის დასავლეთ მხარეში, აქვთ ძალზედ უცნაური ტრადიცია, რომელიც დაკავშირებულია თოჯინებთან. როდესაც ამ თოჯინას ჩუქნიან ახალგაზრდა გოგონას, მაქსიმალურად ცდილობენ, რომ იგი სულ მცირე დეტალებშიც კი დაამგვანონ მის ახალ მფლობელს, ხოლო როდესაც მსგავს თოჯინას ჩუქნიან ქალბატონებს - მათ ამკობენ ნაოჭებით. იმ თოჯინებთან ერთად, რომელთაც უწოდებენ ''bliga''_ს, მფლობელები ატარებენ საკმაოდ დიდ დროს, აჭმევენ, ბანენ და ა.შ. ამ თოჯინებს ისე უვლიან, თითქოს ისინი ცოცხალი ბავშვები იყვნენ და ზრდიან ისე, როგორც საკუთარ შვილებს. ითვლება, რომ რაც უფრო ყურადღებიანი იქნება და რაც უფრო კარგად მოექცევა ქალბატონი, ან გოგონა ამ თოჯინას, მით უფრო კარგად განვითარდება მოვლენები მის ცხოვრებაში, როდესაც გაჩნდება ნამდვილი ბავშვი. ქალბატონები, რომლებიც თხოვდებიან, თუმცა არ გეგმავენ ბავშვების გაჩენას, ხშირად მიმართავენ ამ თჯინებს, რადგან ითვლება, რომ მათ შეუძლიათ პირდაპირი კავშირის დამყარება მფლობელის წინაპრებთან...
9. მბულენგა
მბულენგა - ტერმინი, რომელიც აღნიშნავს სხვადასხვა ფიგურებს, რომელთაც ერთი ხელით უჭირავთ სისხლძარღვები. ითვლება, რომ ამ ფიგურებს შეუძლიათ წარმატების მოტანა იმ ბავშვებისთვის, რომელთა მიმართულებითაც ისინი სახით არიან განთავსებულნი. ჩვეულებისამებრ ამ თოჯინებს ამზადებენ წმინდა ხეების ფესვებისგან, ნაცრისფერი თუთიყუშის წითელი ბუმბულისგან და ალბინოსი ქალბატონის თმისგან. ეს თოჯინები ითვლება წმინდა ფიგურებად ბენს ლულუას მოსახლეობისათვის, რომლებიც მკვიდრობენ მდინარე ლულუას სანაპიროზე კონგოში.
10. ცანცა
ცანცა - განსაკუთრებული მეთოდით გამოშრობილი ადამიანების თავები. მათი სახის ნაკვთები ხელშეუხებელი რჩება, თუმცა თავის ზომა კლებულობს მუჭის ზომამდე. მსგავს თილისმებს ამზადებენ შუარისა და ჟივაროს მკვიდრი ადამიანები, რომლებიც ბინადრობენ ჩრდილოეთ ამერიკაში. მოკვეთილ თავს ატყავებენ და აცლიან თავის ქალას, თანაც აუცილებელია, რომ ხელშეუხებელი დარჩეს სახის ნაკვთები. უკვე ამის შემდეგ კანს ათავსებენ მდუღარე წყალში (მცირე დროით, რადგან არ დაზიანდეს თმები), ხოლო თავს აშრობენ ცხელი ქვიშითა და ქვების გამოყენებით. გამოშრობის შემდეგ თავს ხელმეორედ ათავსებენ მდუღარე წყალში და ამ პროცედურას იმეორებენ დაახლოებით ათჯერ, რის გამოც კანი იკუმშება და თავი გაცილებით მცირე ზომის ხდება, ხოლო თმას ზუსტად პირვანდელი სახე აქვს. მსგავსი ამულეტის დამზადებს შემდეგ მათ თვალის კუთუთოებს ერთმანეთზე უკერავენ, რათა სულმა არ დაინახოს მისი ახალი მფლობელი და არ იძიოს შური, ასევე მას უკერავენ ტუჩებს ერთმანეთზე, რათა არ ითხოვოს დახმარება...
2012 წელს ბრიტანელი ქალბატონი დააკავეს აეროპორტში მას შემდეგ, რაც მას აღმოუჩინეს ადამიანების ებრიონები, რომლებიც მან ტაილანდში შეიძინა და იმედოვნებდა, რომ საკუთარ ქალაქში მათ გაცილებით მაღალ ფასად გაყიდდა. საიდან აღმოჩნდა ტაილანდში მსგავი უჩვეულო ''სუვენირები''? ყველაფერი ძალიან მარტივია... ამ ქვეყანაში ადამიანებს სჯერათ, რომ კუმან ტონგის თოჯინებს (ოქროს ბავშვები) მოაქვთ სიმდიდრე და იღბალი საკუთარი მფლობელებისთვის, რომლებიც იქმნება შავი მაგიის წყალობით. დღეს კაცობრიობას მოეპოვება უძველესი ხელნაწერები, რომლებშიც დეტალურადაა ახსნილი, თუ როგორ მზადდება ეს თოჯინები: შესაბამისი გამოცდილების მქონე ადამიანები დედის მუცლიდან ჭრიდდნენ ემბრიონებს, რომელთაც სასაფლაოზე უტარებდნენ შესაბამის რიტუალს, შემდეგ ატარებდნენ მათ ცეცხლზე, რათა გამომშრალიყვნენ ბოლომდე და საბოლოოდ ავლებდნენ ოქროში...
2. დოგუ
სამწუხაროდ დოგუს ზუსტი დანიშნულების შესახებ ცნობები არ არსებობს, თუმცა ექსპერტების ვარაუდით ამ ფიგურებს რიტუალური დანიშნულება ეკისრათ საკუტარი მფლობელებისთვის. მათ საკმაოდ ხშირად პოულობენ დღესაც იაპონურ საფლავებში. სულ აღმოჩენილია 18 000 დოგუს ქანდაკება, რომლებიც წარმოადგენს ადამიანების, ან ცხოველების გამოსახულებას აბსტრაქტულ ფორმაში. ერთ-ერთი ასეთი უძველესი ქანდაკება 12 000 წელიწადს ითვლის. მათი ზომა ერთმანეთისგან საკმაოდ განსხვავდება და მერყეობს 20 სანტიმეტრიდან 1 მეტრამდე.
3. ჯადოქრების კიბე
მსგავსი უჩვეულო დასახელება აქვს ჯადოქრობის ინსტრუმენტს, რომელსაც სავარაუდოდ ძალიან ბევრი დანიშნულება ეკისრა. ძირითად შემთვევაში მათ ძლიერი თილისმების ფუნქცია ეკისრათ და შელოცვების დროს იყენებდნენ.
ფაქტიურად ჯადოქრების კიბე - უბრალო თოკია კვანძებით და თითოეული კვანძი სხვადასხვა შელოცვას შეესაბამება. პირველი მსგავსი მოწყობილობა აღმოჩენილია მე-19 საუკუნის მიწურულს, თუმცა ექსპერტები ვარაუდობენ, რომ ჯადოქრის კიბე გაცილებით ადრე სარგებლობდა დიდი პოპულარობით.
4. კონგოს ჯვარცმა
როდესაც აფრიკაში გამოჩნდა ქრისტიანობა, ადგილოვრივმა ჯადოქრებმა ამ სარწმუნოებიდან ''ისესხეს'' ჯვარცმის რიტუალი საკუთარი მიზნების განსახორციელებლად. კონგოს ჯვარცმა არსებითად ძალზედ განსხვავდებოდა ქრისტიანული ჯვარცმისგან - ფიგურებს ჯვარზე თვალები ჰქონდათ გადმოკარკლული, ხოლო ფეხები მიტყუპებული ერთმანეთზე (ითვლება, რომ მსგავსი პოზა ზრდის სულიერ ძალას), გარდა ამსა ჯვარზე გამოსახული ორი სხვა ადამიანის ფიგურა, რომლებიც თითქოს ლოცულობენ. ქრისტიანული ჯვარი კონგოსთვის იქცა თავდაცვის თილისმად და ფეტიშად. ითვლება, რომ მას შეუძლია ნებისმიერ სიტუაციაში ადამიანის დახმარება. კონგოში, სადაც ადგილობრივმა მოსახლეობამ ნებაყოფლობით მიიღო ქრისტიანობა, ფაქტიურად ახალი რელიგია დაიბადა, რადგან ტრადიციულ, ნამდვილ ქრისტიანობას ადგილობრივებმა დაუმატეს თავისი წეს-ჩვეულებები, რიტუალები და ა.შ.
5. სინგიტი
მამაკაცების მსგავს ქანდაკებებს საუკუნეების მანძილზე ანთავსებდნენ კონგოს ტაძრებში. ითვლებოდა, რომ ისინი ამაგრებდნენ კავშირს წარსულსა და აწმყოს შორის. ასევე სინგიტის ქანდაკება აუცილებლად უნდა ყოფილიყო თითოეულ ოჯახში, რადგან ასე ადამიანები საკუთარი წინაპრებისადმი პატივისცემას გამოხატავდნენ. ითვლებოდა, რომ ეს ქანდაკება წინაპრების სულებს ეხმარებოდა, რომ მათ ჰქონოდათ გავლენა საკუთარი შთამომავლების ცხოვრებაზე. სინგიტებს ქანდაკებას უამრავი მახასიათებელი ვიზუალური მხარე აქვს: მათი თვალები ნახევრად დახუჭულია და ამ თილისმების სახის გამომეტყველებაში აუცილებლად სიმშვიდე უნდა იგრძნობოდეს. ამ ქანდაკებების გამოწეული შუბლი სიმბოლიზირებს ცოდნას, რომელიც დააგროვეს წინაპრებმა.
6. გოპის დაფები
გოპის დაფები - ახალი გვინეის მახასიათებელი განსაკუთრებულობა. მსგავს დაფებზე, რომლებიც მზადდებოდა ძველი კანოესგან, ამოკვეთილი იყო ადამიანების სახეები და მრგვალი ჭიპები. ითვლება, რომ ასეთ დაფებში ცხოვრობენ სულები-მცველები, რომლებიც აქ ჭიპის გამოსახულების ამოკვეთის პროცესში სახლდებიან. წმინდა დაფები ასევე სიმბოლიზირებს კავშირს წარსულსა და აწმყოს შორის და მათში შესაძლოა ჩასახლდნენ ბუნების, ან წინაპრების სულები. გოპის დაფები გამოიყენება მხოლოდ სპეციალური ცერემონიების დროს, ხოლო ძირითად შემთხვევაში ისინი დამალულია. დიდ დაფებს გამოიყენებდნენ შენობების ამულეტად, ხოლო პატარა დაფებს - ბავშვების დასაცავად, რომელთაც მამაკაცად ქცევის რიტუალი ჯერაც არ გაუვლიათ...
7. ბილიკენი
ზოგიერთ თოჯინასა და ფეტიშს საუკუნეები ნამდვილად არ სჭირდება იმისათვის, რომ იქცეს პოპულარულად. სინამდვილეში ამერიკული ფიგურის შესახებ, რომელსაც მოაქვს იღბალი და ''გვიჩვენებს სხვადასხვა ნივთის ჭეშმარიტ დანიშნულებას'', ძალიან ცოტა რამაა ცნობილი. 1908 წელს ხატვის მასწავლებელმა და ილუსტრატორმა, ფლორენს პრეტცმა დააპატენდა პატარა, მახინჯი ადამიანის დიზაინი, რომელსაც მან ბილიკენი უწოდა. ასევე ცნობილია, რომ 1910 წელს სულ რაღაც 6 თვის მანძილზე ამ ადამიანმა ''დაიპყრო'' მთელი ამერიკა. მისი გამოსახულება გამოჩნდა თითქმის ყველგან, შეიქმნა ბილიკენის ფორმის ახალი თოჯინები, კანფეტები, კონსერვები, სასმელები მისი გამოსახულებით და ა.შ. გავიდა უკვე 100 წელზე მეტი და ადამიანებს ჯერ კიდევ სჯერათ, რომ ამ ქანდაკებას მოაქვს იღბალი მათთვის.
8. მოსის თოჯინები
ქალბატონებსა და გოგონებს, რომლებიც ცხოვრობენ მოსიში, აფრიკის დასავლეთ მხარეში, აქვთ ძალზედ უცნაური ტრადიცია, რომელიც დაკავშირებულია თოჯინებთან. როდესაც ამ თოჯინას ჩუქნიან ახალგაზრდა გოგონას, მაქსიმალურად ცდილობენ, რომ იგი სულ მცირე დეტალებშიც კი დაამგვანონ მის ახალ მფლობელს, ხოლო როდესაც მსგავს თოჯინას ჩუქნიან ქალბატონებს - მათ ამკობენ ნაოჭებით. იმ თოჯინებთან ერთად, რომელთაც უწოდებენ ''bliga''_ს, მფლობელები ატარებენ საკმაოდ დიდ დროს, აჭმევენ, ბანენ და ა.შ. ამ თოჯინებს ისე უვლიან, თითქოს ისინი ცოცხალი ბავშვები იყვნენ და ზრდიან ისე, როგორც საკუთარ შვილებს. ითვლება, რომ რაც უფრო ყურადღებიანი იქნება და რაც უფრო კარგად მოექცევა ქალბატონი, ან გოგონა ამ თოჯინას, მით უფრო კარგად განვითარდება მოვლენები მის ცხოვრებაში, როდესაც გაჩნდება ნამდვილი ბავშვი. ქალბატონები, რომლებიც თხოვდებიან, თუმცა არ გეგმავენ ბავშვების გაჩენას, ხშირად მიმართავენ ამ თჯინებს, რადგან ითვლება, რომ მათ შეუძლიათ პირდაპირი კავშირის დამყარება მფლობელის წინაპრებთან...
9. მბულენგა
მბულენგა - ტერმინი, რომელიც აღნიშნავს სხვადასხვა ფიგურებს, რომელთაც ერთი ხელით უჭირავთ სისხლძარღვები. ითვლება, რომ ამ ფიგურებს შეუძლიათ წარმატების მოტანა იმ ბავშვებისთვის, რომელთა მიმართულებითაც ისინი სახით არიან განთავსებულნი. ჩვეულებისამებრ ამ თოჯინებს ამზადებენ წმინდა ხეების ფესვებისგან, ნაცრისფერი თუთიყუშის წითელი ბუმბულისგან და ალბინოსი ქალბატონის თმისგან. ეს თოჯინები ითვლება წმინდა ფიგურებად ბენს ლულუას მოსახლეობისათვის, რომლებიც მკვიდრობენ მდინარე ლულუას სანაპიროზე კონგოში.
10. ცანცა
ცანცა - განსაკუთრებული მეთოდით გამოშრობილი ადამიანების თავები. მათი სახის ნაკვთები ხელშეუხებელი რჩება, თუმცა თავის ზომა კლებულობს მუჭის ზომამდე. მსგავს თილისმებს ამზადებენ შუარისა და ჟივაროს მკვიდრი ადამიანები, რომლებიც ბინადრობენ ჩრდილოეთ ამერიკაში. მოკვეთილ თავს ატყავებენ და აცლიან თავის ქალას, თანაც აუცილებელია, რომ ხელშეუხებელი დარჩეს სახის ნაკვთები. უკვე ამის შემდეგ კანს ათავსებენ მდუღარე წყალში (მცირე დროით, რადგან არ დაზიანდეს თმები), ხოლო თავს აშრობენ ცხელი ქვიშითა და ქვების გამოყენებით. გამოშრობის შემდეგ თავს ხელმეორედ ათავსებენ მდუღარე წყალში და ამ პროცედურას იმეორებენ დაახლოებით ათჯერ, რის გამოც კანი იკუმშება და თავი გაცილებით მცირე ზომის ხდება, ხოლო თმას ზუსტად პირვანდელი სახე აქვს. მსგავსი ამულეტის დამზადებს შემდეგ მათ თვალის კუთუთოებს ერთმანეთზე უკერავენ, რათა სულმა არ დაინახოს მისი ახალი მფლობელი და არ იძიოს შური, ასევე მას უკერავენ ტუჩებს ერთმანეთზე, რათა არ ითხოვოს დახმარება...